بیماری های دهان و دندان
برای داشتن تن سالم و سلامت باید مراقب سلامت دهان و دندان باشید. بیماری های دهان و دندان مانند بیماری لثه، پوسیدگی دندان، از دست دادن دندان، زخم دهان، سرطان گلو و دهان و بیماری‌های دیگر توانایی غذا خوردن، صحبت کردن، خندیدن و به طور کلی سلامت عمومی را تحت تأثیر قرار می‌دهد.
آشنایی با بیماری های دهان و دندان
در اینجا با متداول‌ترین بیماری های دهان و دندان آشنا می‌شوید.
پوسیدگی دندان
60 تا 90 درصد کودکان دبستانی در سرتاسر دنیا و تقریباً 100 درصد بزرگسالان دچار پوسیدگی دندان بوده و اغلب گرفتار درد و ناراحتی حاصل از آن می‌شوند.
بیماری لثه
عفونت شدید لثه که می‌تواند منجر به از دست دادن دندان شود، در 15 تا 20 درصد از بزرگسالان 35 تا 44 ساله، اتفاق می‌افتد.
از دست دادن دندان
بیماری لثه و پوسیدگی دندان عوامل اصلی از دست دادن دندان می‌باشند. از دست دادن کامل یک دندان طبیعی وضعیتی بسیار متداول بوده و به خصوص در افراد میان‌سال و سالمند متداول است. حدود 30 درصد از افراد 65 تا 74 ساله هیچ دندان طبیعی در دهان ندارند.
سرطان دهان
شیوع سرطان دهان در بیشتر کشورهای دنیا از یک تا 10 مورد از بین 100000 نفر می‌باشد. شیوع سرطان دهان در مردان، سالمندان و افرادی که درآمد و تحصیلات کمی دارند، نسبتاً بیشتر است. مصرف دخانیات و الکل عوامل اصلی ابتلا به سرطان دهان هستند.
عفونت‌های ویروسی، قارچی یا باکتریایی در افراد مبتلا به ایدز
تقریباً نیمی از افرادی که به ایدز مبتلا هستند دچار عفونت‌های ویروسی، باکتریایی و یا قارچی دهان می‌شوند. این وضعیت اغلب در اوایل مسیر بیماری ایدز خود را نشان می‌دهد.
صدمات دهان و دندان: تقریبا 40 درصد از کودکان 6 تا 12 سال در سرتاسر دنیا در حین بازی، فعالیت‌های مدرسه، تصادف و یا خشونت دچار صدمات دهان و دندان می‌شوند.
نوما (Noma)
نوما نوعی ضایعه قانقاریایی است که در کودکان کم سنی که در نواحی بسیار فقیر در آفریقا و آسیا زندگی می‌کنند، دیده می‌شود. این ضایعه دهانی بیماری شدید لثه است که به دنبال نکروز (مرگ زودرس سلول‌های بافت زنده) لب‌ها و چانه اتفاق می‌افتد. بسیاری از کودکانی که دچار نوما می‌شوند از عفونت‌های دیگری مانند ایدز و سرخک نیز رنج می‌برند. تقریباً 90 از این کودکان در صورت عدم درمان می میرند.
شکاف لب و کام
شکاف لب و کام از جمله نقایص مادر زادی است که تقریباً در یک نفر از هر 500 تا 700 تولد اتفاق می‌افتد. این میزان در نژادها و مناطق مختلف دنیا تا حد زیادی متغیر است.
عوامل ایجاد کننده بیماری های دهان و دندان
بسیاری از عوامل زمینه ساز بیماری های دهان و دندان از جمله رژیم غذایی نامناسب، مصرف دخانیات و الکل تحت کنترل ما هستند. همچنین برخی از عوامل زمینه ساز مربوط به چهار بیماری مزمن (بیماری‌های قلبی عروقی، سرطان، دیابت و بیماری مزمن ریوی) می‌باشد. عدم رعایت بهداشت دهان و دندان عامل زمینه ساز مهمی برای بیماری های دهان و دندان محسوب می‌شود.
شیوع بیماری های دهان و دندان در نواحی مختلف متفاوت است و بستگی زیادی به در دسترس بودن خدمات بهداشتی و پزشکی دارد. فاکتورهای اجتماعی در سلامت دهان و دندان تا حد زیادی تعیین کننده هستند. بروز بیماری های دهان و دندان در کشورهای با درآمد پایین تا متوسط رو به افزایش بوده و در تمامی کشورها در قشر ضعیف (از نظر مالی) بسیار بیشتر است.
پیشگیری و درمان بیماری های دهان و دندان
بار بیماری های دهان و دندان و سایر بیماری‌های مزمن را می توان با شناسایی عوامل زمینه ساز کاهش داد. این عوامل زمینه ساز که برای پیشگیری از بیماری های دهان و دندان باید به آن ها توجه نمود به صورت زیر است:
- کاهش مصرف قند و حفظ رژیم غذایی متعادل برای پیشگیری از پوسیدگی دندان و از دست دادن زود هنگام دندان
- مصرف میوه و سبزیجات که می‌تواند از بدن در مقابل سرطان دهان محافظت نماید
- عدم مصرف دخانیات و الکل برای کاهش خطر سرطان‌های دهان، بیماری لثه و از دست دادن دندان
- رعایت بهداشت دهان و دندان
- استفاده از وسایل نقلیه ایمن برای کاهش خطر وارد آمدن ضربه به صورت
- استفاده از وسایل محافظ دهان مانند نایت گارد
- با استفاده مرتب از فلوراید به مقدار کم، می‌توان تا حد زیادی از پوسیدگی دندان جلوگیری نمود. فلوراید را می‌توان از دهان شویه یا خمیر دندان حاوی فلوراید تأمین نمود. مصرف بلند مدت میزان مناسب فلوراید منجر به کاهش پوسیدگی دندان در کودکان و بزرگسالان می‌شود.