سوالی که اکثرا توسط بیماران مطرح می شود و دلیل نارضایتی بسیاری از مراجعین دندانپزشکی نیز هست علت شکستن ترمیم ها و روکش دندان هاست.
برای بررسی علت شکست ترمیم ها باید ابتدا چند نکته یادآوری شود.
اول اینکه دندان ها به خاطر ترکیب خاص مواد متشکله آنها شامل عاج و مینا و همین طور نحوه اتصال ویژه‌ای که توسط میلیون ها الیاف قابل ارتجاع با استخوان فک به وجود می‌آید، توان ضربه پذیری بالایی دارند. عاج نسب به مینا قابل ارتجاع تر است و مقداری از ضربه وارد شده به دندان را جذب می کند. مابقی ضربه توسط الیاف پریودنتال الاستیک (قابل انعطاف) جذب می شود. بنابراین دندان های سالم و دست نخورده، ضربه‌های کوچک و متوسط را به راحتی تحمل می کنند. اما علاوه بر میزان نیروی حاصل از ضربه، نکته دیگری بسیار دارای اهمیت است و آن تعداد دفعات ضربه وارده است، که هم برای دندان و به خصوص برای مواد ترمیمی دندان بسیار مضر است. خاصیت تجمع نیرو در اثر ضربه در مواد مختلف حالتی به نام خستگی ماده را به وجود می‌آورد که چنانچه از حد تحمل خستگی ماده فراتر رود باعث شکستگی خواهد شد.
شاید هیچ جای دیگری همچون دندان ها و محیط دهان با انواع اقسام مواد، نیروها و حرارت های بالا و پایین در تماس نباشد. به همین خاطر آسیب ها و فرسودگی دندان ها بیشتر از بقیه اعضا اتفاق می‌افتد. استفاده نادرست از دندان ها و عدم نگهداری درست از آن ها می تواند منجر به از دست دادن زودرس دندان ها شود.
عاج و مینا دو ماده ای هستند که ضریب انبساط حرارتی نزدیک به یکدیگر دارند. اما اکثر مواد ترمیمی ساخت بشر ضریب انبساط حرارتی نزدیک به نسج دندان ندارند. لذا حرارتی که دندان ها می توانند تحمل کنند شاید برای مواد ترمیمی غیر قابل تحمل باشد و باعث تغیییر شکل آن ها و نهایتا شکست آن ها شود.
شکستن سرامیک های دندانی
یکی از موارد عمده شکست مواد ترمیمی دندانپزشکی مرتبط با سرامیک های دندانی است که علل مختلفی دارد:
ضخامت کم سرامیک
چنانچه ضخامت انواع سرامیک از حد استانداردی که کارخانه مشخص نموده کمتر باشد، احتمال شکستگی زیاد می شود.
عدم تنظیم صحیح تماس دندان ها
چنانچه تماس سرامیک با دندان های مقابل چه در وضعیت ثابت فک و چه در حرکت فک به جهت های مختلف به درستی و با دقت تنظیم نشود، سرامیک خواهد شکست.
نکته بسیار مهم
توجه داشته باشید که دندان های طبیعی اتصال سخت به فک ندارند و در واقع توسط الیاف پریودنتال به استخوان فک متصل هستند. به همین دلیل دندان ها در استخوان فک حالت شناور دارند و قابل جابجایی هستند. متخصصین ارتودنسی از همین خاصیت برای تغییر مکان دادن دندان ها استفاده می کنند. به همین دلیل دندان ها به خودی خود در طی گذشت زمان دچار تغییر مکان می شوند و این پدیده باعث می شود که دندانی که به دقت توسط دندانپزشک تنظیم شده بود اکنون در موقعیت جدید خود متحمل ضربات تماسی شده و شکست سرامیک اتفاق افتد. لذا تنظیم دوره‌ای روکش ها و لمینت ها بسیار حائز اهمیت است.
تراش سرامیک به روشهای نادرست
چنانچه دندانپزشک با روشه ای غلط سرامیک را بتراشد و یا بعد از تراش آن را گلیز (لعاب زدن داخل کوره) یا پالیش نکند، سرامیک دچار شکست زودرس می شود.
روکش های ایمپلنت چرا بیشترین میزان شکستگی سرامیک را دارند؟
ایمپلنت بر عکس دندان، با اتصال سخت به استخوان فک متصل است. چنانچه با جسمی مانند دسته آینه دندانپزشکی به آرامی به دندان و ایمپلنت ضربات ملایم وارد کنیم، از تفاوت صدای شنیده شده می توان اتصال سخت ایمپلنت را مشاهده نمود. اتصال سخت باعث بروز دو مشکل می شود.
اول اینکه چون سیستم قابل ارتجاعی وجود ندارد که ضربه را جذب کند، کل ضربه به ایمپلنت و سرامیک روی آن وارد می شود و باعث بروز مشکلاتی همچون شکست سرامیک، شل شدن روکش، شل شدن پیچ و تحلیل استخوان اطراف ایمپلنت می شود.
مشکل دوم حرکت دندان به علت شناور بودن در فک و ثابت ماندن ایمپلنت به علت اتصال سخت با فک است که باعث ایجاد فاصله بین دندان و ایمپلنت و ایجاد گیر غذایی در آن ناحیه می شود.
به دلیل موارد اشاره شده قویا توصیه می شود که ویزیت های دوره‌ای شش ماهه خود را جدی بگیرید. چون باعث جلوگیری از بسیاری اتفاقات ناخوشایند در دندانپزشکی خواهد شد.